Τετάρτη 13 Οκτωβρίου 2010

ΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Το παρόν είναι βασισμένο σε άρθρο μου με τίτλο «Το παράδοξο στη διοίκηση», που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Σύγχρονη Ψυχολογίας τον Σεπτέμβριο του 2005.
Πολλά έχουν αλλάξει στην παραγωγική διαδικασία, όμως η συνένωση και συνεργασία των ατόμων με διάφορες μορφές π.χ. εταιρίες, οργανώσεις, οργανισμοί, κ.α. παραμένουν ένα βασικό συστατικό. Όσο πιο πολύπλοκη είναι η μορφή συνεργασίας, τόσο μεγαλύτερη είναι η ανάγκη αποτελεσματικού συντονισμού και διοίκησης. Τα τελευταία χρόνια καταγράφονται όλο και περισσότερες αδυναμίες στον τομέα αυτό. Ο παραδοσιακός τρόπος διοίκησης δεν ανταποκρίνεται στη σύνθετη και παράδοξη πραγματικότητα. Η απάντηση βρίσκεται στην αντιστροφή των  παγιωμένων αντιλήψεων. Πολλοί ψυχολόγοι που κατέλαβαν διεθνώς (πλην Ελλάδας, που διοικούν οι «κουμπάροι» κάθε κόμματος)  τις τελευταίες δεκαετίες διευθυντικές θέσεις σε παραγωγικές οργανώσεις (αν και αρχικά αμφισβητήθηκαν με το επιχείρημα ότι δεν γνωρίζουν από διοίκηση, τελικά αποδείχθηκε ότι επειδή γνωρίζουν καλύτερα από κάθε επιστήμονα τον άνθρωπο μπορούν να είναι καλοί ηγέτες), παρατηρώντας ότι τα πράγματα δεν συμβαδίζουν ποτέ με τους παραδοσιακούς κανόνες, κατέληξαν να υιοθετήσουν και τα λεγόμενα παράδοξα στοιχεία της διοίκησης. 
Στην ανθρώπινη συμπεριφορά ισχύει αμοιβαιότητα. Με τον καιρό οι άνθρωποι τείνουν να συμπεριφέρονται στους άλλους, όπως εκείνοι τους συμπεριφέρονται. Πολλά υποτιθέμενα προβλήματα επικοινωνίας είναι προβλήματα εξουσίας. Δεν είναι σοφό να χρησιμοποιείται μια απόλυτα ανοικτή επικοινωνία ανάμεσα σε άτομα με μεγάλη διαφορά εξουσίας. Η επικοινωνία αυτή είναι δυνατή ανάμεσα σε άτομα παρόμοιας ισχύος.
Οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να αλλάξουν συμπεριφορά, όταν οι ίδιοι έχουν την ευκαιρία να εκφραστούν και όχι όταν ακούνε τις παρατηρήσεις μας. Μερικές φορές και ο έπαινος ακούγεται απειλητικά, διότι είναι  προϊόν αξιολόγησης. Η αξιολόγηση κάνει κάποιους να μην νιώθουν  άνετα, ακόμα και όταν έχει θετικά αποτελέσματα.
Συνήθως υπάρχει μια διαφορά ανάμεσα στο τι θέλουν και στο τι έχουν οι άνθρωποι. Αυτή η διαφορά είναι πηγή δυσαρέσκειας και αλλαγών, που οδηγεί κάποιους ακόμα και στην παραίτηση.
Οι μεγάλες οργανώσεις δεν είναι καλές στις αλλαγές. Οι αλλαγές συνήθως έρχονται απέξω ή λόγω εσωτερικών «εξεγέρσεων», διότι οι εργαζόμενοι, από συνήθεια, δυσκολεύονται να διακρίνουν τις ανάγκες. Επειδή οι καταστάσεις τελικά δημιουργούν τα προβλήματα και όχι τα άτομα, αλλάξτε τον τρόπο αναφοράς, αυξήστε ή μειώστε τις προσδοκίες, κάντε ευέλικτες διευθετήσεις  και άλλες παρόμοιες αλλαγές. Στις παράδοξες καταστάσεις της ζωής οι τεχνικές έλεγχου και χειραγώγησης που χρησιμοποιεί η παραδοσιακή διοίκηση δεν λειτουργούν, χρειάζονται άλλες αρετές – όπως το πάθος, η ευαισθησία, το κουράγιο, η υπομονή, η σταθερότητα, κ.α.
Κάθε πράξη διοίκησης αναδιανέμει και ενδυναμώνει την εξουσία. Πολλά προβλήματα προέρχονται από τις σχέσεις εξουσίας στην κοινωνία και πρέπει ο ηγέτης να τα κατανοεί. Οι διαφορετικοί τύποι διοίκησης φέρνουν εξίσου καλά αποτελέσματα, διότι οι εργαζόμενοι έχουν τη δύναμη να καταξιώνουν τους ηγέτες.  Αναμφισβήτητα οι οργανώσεις επιβιώνουν όταν οι περισσότεροι κάνουν το καλύτερο κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Η δύναμη του ηγέτη είναι η ικανότητά του να χρησιμοποιεί τη δύναμη της ομάδας για ένα αποτέλεσμα. Η ηγεσία είναι ιδιότητα μιας ομάδας και όχι ενός ατόμου. Οι αληθινοί ηγέτες χαρακτηρίζονται από την ομάδα τους και δεν διαφέρουν στη συμπεριφορά από τα υπόλοιπα μέλη της. Όμως πρέπει να ξαναποκτήσουν εμπιστοσύνη στο ένστικτό τους, καθώς αυτό είναι εκείνο που χαρακτηρίζει ένα καλό ηγέτη.
Για τις λεγόμενες «χαμένες υποθέσεις» αξίζει κανείς να προσπαθεί. Συνήθως είναι πιο σημαντικές και ανθρώπινες. Ζητούν από εμάς τον καλύτερο εαυτό μας. Αν και είναι δύσκολο να επιτευχθούν, αξίζει  να προσπαθήσουμε και το κυριότερο να μάθουμε να τις εντοπίζουμε.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου